انواع قطعات بتنی پیش ساخته در ساختمان سازی

بالا رفتن سرعت و کیفیت اجرای پروژه‌های عمرانی، موضوعی است که همواره دغدغه فعالان این حوزه بوده است. در این بین یکی از پرکاربردترین مصالح مورد استفاده در ساخت و ساز، بدون تردید، بتن است. طبیعی است که اگر راهی برای افزایش کیفیت و همچنین کاهش زمان اجرای بتن در ساخت و ساز پیدا شود، گام بلندی برای پیشرفت در این حوزه برداشته می‌شود. قطعات بتنی پیش ساخته، ایده کاربردی است که در این سال‌ها رونق یافته است. تنوع قطعات پیش ساخته موجود در بازار بسیار زیاد است. در این مطلب قصد داریم تا شما را با انواع این محصولات در ساختمان‌سازی آشنا کنیم. تا پایان با ما همراه باشید.

سفارش و خرید: قالب دیوار پیش ساخته

قطعات بتنی پیش ساخته

بتن پیش ساخته، محصولی است که در یک محیط کنترل شده کارگاهی تولید شده و برای استفاده به محل پروژه ساخت و ساز انتقال می‌یابد. تولید قطعات بتنی پیش ساخته در محیط‌های کنترل شده باعث می‌شود که چالش‌های بتن ریزی در محل پروژه به حداقل مقدار ممکن کاهش یابد. ضمن اینکه امکان تولید قطعات بتنی در شکل‌ها و اندازه‌های مختلف فراهم می‌شود. این قطعات آماده نصب هستند و در محل پروژه صرفا باید آن‌ها را در کنار یکدیگر قرار داد تا سازه ایجاد شود.

مزایای قطعات بتنی پیش ساخته

از جمله مهم‌ترین نکاتی درباره مزایای بتن پیش ساخته باید ذکر کنیم، عبارت‌اند از:

• کاهش زمان ساخت و ساز
• جلوگیری از اتلاف مصالح در محل پروژه
• تولید محصولات با کیفیت بیشتر و خصوصیات مکانیکی کنترل شده
• امکان تولید قطعات بتنی در شکل‌ها و اندازه‌های مختلف (استفاده از ظرفیت بتن برای زیباسازی ساختمان)
• افزایش دوام قطعات بتنی و بالا رفتن عمر مفید سازه‌های بتنی
• نیاز به تعمیر و نگهداری کمتر حین بهره‌برداری

معایب قطعات بتنی پیش ساخته

در کنار مزایایی که برای قطعات بتنی پیش ساخته برشمردیم، نباید از چالش‌های مربوط به استفاده از این محصولات نیز غافل شد. در همین راستا مهم‌ترین ملاحظات استفاده از قطعات بتنی پیش ساخته عبارت‌اند از:

• نیاز به هزینه اولیه زیاد (البته در بلند مدت هزینه اولیه جبران می‌شود)
• دشواری حمل و نقل قطعات پیش ساخته به‌خصوص در مسافت‌های طولانی
• حساسیت بالای اتصال قطعات پیش ساخته
• پیچیدگی اعمال هرگونه تغییر در ساختار قطعات پیش ساخته

مطلب مرتبط: ۵ ویژگی مهم قطعات بتنی پیش ساخته

انواع قطعات بتنی پیش ساخته

انواع قطعات بتنی پیش ساخته را می‌توان بر مبنای عوامل گوناگونی دسته‌بندی کرد. ما در اینجا قطعات پیش ساخته را بر اساس کاربرد آن‌ها در ساختمان‌سازی، طبقه‌بندی می‌کنیم.

۱. فونداسیون

همان‌طور که می‌دانید برای اجرای فونداسیون ساختمان، بتن‌ریزی نقش اصلی را دارد. به‌جای استفاده از شیوه سنتی آرماتوربندی و بتن‌ریزی، می‌توانید از قطعات بتنی پیش ساخته زیر استفاده کنید:

• پایه های ایزوله: مناسب برای اجرای فونداسیون با عمق کم
• پایه های جیبی: مناسب برای اجرای فونداسیون ساختمان‌های صنعتی و تجاری (عملکرد عالی در توزیع بار متمرکز)
• پایه های ترکیبی: مناسب برای اجرای فونداسیون ساختمان‌های صنعتی و تجاری (ظاهر مستطیل شکل دارند و ستون‌های ساختمان را پشتیبانی می‌کنند)
• شمع های پیش ساخته: جایگزین شمع‌های چوبی برای اجرای فونداسیون در سریع‌ترین زمان (ارزان قیمت است و توان تحمل بارهای فشاری زیادی دارد)

مطلب مرتبط: قالب بندی ستون بتنی

۲. ستون های سازه

ستون‌ها وظیفه انتقال بار ساختمان به فونداسیون را بر عهده دارند. اگر اجرای ساختمان‌های بتنی را از نزدیک تماشا کرده باشید، ستون‌های بتنی در هر طبقه با استفاده از قالب‌‌بندی و اجرا می‌شوند. بعد از بتن‌ریزی ستون‌های هر طبقه نیز باید چند روز منتظر ماند، تا اصطلاحا بتن بگیرد و بتوان عملیات اجرای طبقه بعدی را آغاز کرد. این موضوع باعث می‌شود که زمان اجرای ساختمان، افزایش پیدا کند. استفاده از قطعات بتنی پیش ساخته مانند ستون‌های سازه به‌عنوان جایگزین، تصمیمی هوشمندانه است. این ستون‌ها توان تحمل بالایی در تنش‌های فشاری و خمشی دارند. از جمله مهم‌ترین ستون‌های سازه پیش ساخته عبارت‌اند از:

• ستون های کمباین: مقاومت بالاتر در برابر تنش‌های فشاری و خمشی نسبت به ستون‌های فولادی
• ستون های پوسته‌ای: مناسب برای ساختمان‌ها کم ارتفاع و کاهش فضای اشغال شده ستون‌ها در ساختمان

۳. دال بتنی

به صفحات تخت مورد استفاده در ساختمان سازی، دال بتنی گفته می‌شود. دال‌های بتنی در ساختمان‌سازی معمولا برای اجرای سقف‌ها کاربرد دارند. بسته به نوع ساختمان، ضخامت دال‌ها نیز ۱۰ تا ۵۰ سانتی‌متر متغیر است. در حال عادی اجرای دال بتنی در ساختمان‌ها به‌صورت تخت انجام می‌شود. اما با استفاده از قطعات بتنی پیش ساخته، می‌توان دال‌های انحنادار تولید کرد و طراحی‌های زیبایی را در ساختمان سازی به ارمغان آورد. از جمله مهم‌ترین دال‌های بتنی پیش ساخته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اسلب RCC: به‌صورت صفحات تخت با ضخامت‌های مختلف تولید می‌شود و برای اجرای کف و سقف سازه‌ها کاربرد دارد.
• دال توخالی کمباین: به‌دلیل خاصیت عایق حرارتی و صوتی در اجرای سقف و کف آپارتمان‌ها استفاده می‌شود.
• دال سه راهی دوبل: شبیه به حرف انگلیسی T است و توان تحمل وزن بسیار زیادی را دارد.

مطلب مرتبط: قالب بندی دیوار بتنی

۴. دیوارها

جالب است بدانید که از قطعات بتنی پیش ساخته به‌راحتی می‌توانید برای اجرای دیوارهای داخلی و خارجی ساختمان‌ها نیز استفاده کنید. طبیعی است که استفاده از دیوارهای پیش ساخته، زمان اجرای پروژه‌ها را خیلی کوتاه‌تر می‌کند. انواع دیوارهای پیش ساخته بتنی عبارت‌اند از:

• دیوارهای خارجی باربر (ضخامت بین ۱۲۵ تا ۲۰۰ میلی متر)
• دیوارهای غیر باربر (ضخامت بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلی متر)

مطلب مرتبط: انواع قالب بندی سقف

۵. سقف

در کنار استفاده از دال‌های بتنی برای اجرای سقف، می‌توانید به‌صورت مستقیم از سقف‌های پیش ساخته نیز استفاده کنید. در تولید این سقف‌ها، دال بتنی روی تیرچه‌های پیش ساخته RCC قرار می‌گیرند، و سقف به‌صورت آماده برای نصب به محل پروژه انتقال پیدا می‌کند. انواع سقف‌های پیش ساخته را می‌توان در دو گروه زیر طبقه‌بندی کرد:

• سقف بتنی دابل تی: مناسب برای پوشش دهانه‌های بزرگ و کاهش ارتفاع سازه به‌دلیل ضخامت کم (عایق صدا و حرارت)
• سقف هالوکور: تولید شده با بتن مسلح معمولی یا بتن پیش تنیده (ایجاد حفره‌های طولی درون قطعات بتنی پیش ساخته به‌منظور کاهش بار مرده ساختمان)

۶. نمای پیش ساخته

خیلی از افراد تصور می‌کنند که نمی‌توان با استفاده از بتن، نمای زیبایی در ساختمان‌سازی ایجاد کرد. این در حالی است که پروژه‌های موفق زیادی با استفاده از قطعات پیش ساخته بتنی اجرا می‌شوند که نماهای فوق‌العاده زیبایی دارند. نماهای پیش ساخته معمولا به‌صورت سفارشی در محیط کارگاه تولید می‌شوند. نکته مهم در تولید نماهای بتنی پیش ساخته، مقاومت در برابر عوامل مخرب محیطی مانند رطوبت، دما و … است.

۷. بتن تقویت شده با الیاف شیشه  (GFRC)

از بتن می‌توان برای خلق آثار معماری زیبا مانند مجسمه‌ها نیز استفاده کرد. بسیاری از المان‌های به‌کار رفته در میادین و پارک‌ها سطح شهرها از بتن تقویت شده با الیاف شیشه برخوردار هستند. با استفاده از الیاف شیشه در بستر بتن، علاوه بر تقویت خصوصیات مکانیکی، بتن، می‌توان انعطاف‌پذیری آن را نیز تا حد زیادی بالا برد. به همین دلیل قطعات بتنی پیش ساخته برای اجرای طرح‌های هنری و معماری آماده می‌شوند.

۸. سایر قطعات پیش ساخته بتنی

تنوع قطعات بتنی پیش ساخته به آنچه تا اینجا مطرح کردیم، محدوده نمی‌شود. در حال حاضر قطعات متعدد دیگری نیز هستند که در محیط‌های کنترل شده کارگاه‌ها تولید شده و برای نصب به محل پروژه‌های عمرانی منتقل می‌گردند. در همین راستا از جمله قطعات دیگری که می‌توان به آن‌ها اشاره کرد، عبارت‌اند از:

• راه پله پیش ساخته
• کانال آب رو بتنی پیش ساخته
• باکس پیش ساخته بتنی (کانال‌هایی به شکل‌های مختلف برای تعبیه مسیرهای تاسیسات در زیر زمین)
• مخزن پیش ساخته UG برای ذخیره سازی آب
• تانک های بتنی پیش ساخته (سازگار با محیط زیست برخلاف تانک‌های فلزی یا پلیمری)
• توالت های پیش ساخته (مناسب برای استفاده فوری)
• اتاقک بتنی
• کانیو بتنی (مناسب برای هدایت آب‌های سطحی در معابر شهری)
• جدول بتنی
• مارکر بتنی یا تیرک شناسایی
• نیوجرسی بتنی
• بتن اکسپوز
• لوله های بتنی مسلح
• سگمنت بتنی
• کفپوش بتنی
• کول چاه بتنی (مناسب برای ساخت چاه آب و فاضلاب)
• بلوک سقفی
• بلوک دیواری
• قطعات دکوراتیو بتنی
• مبلمان بتنی (مانند صندلی‌های بتنی موجود در پارک‌ها)
• تراورس بتنی (قطعات بتنی که زیر ریل راه‌آهن قرار می‌گیرند)
• فلاور باکس بتنی (گلدان‌های بتنی نصب شده در معابر شهری)
• موزاییک

کلام پایانی

در این مطلب به معرفی انواع قطعات بتنی پیش ساخته مورد استفاده در پروژه‌های عمرانی پرداختیم. تنوع این قطعات بیشتر از آن چیزی است که ما در این مقاله ذکر کردیم. در سال‌های اخیر استفاده از قطعات پیش ساخته بتنی خیلی رونق پیدا کرده است. شاید سرمایه‌گذاری اولیه برای خرید این محصولات، زیاد باشد؛ اما با توجه به کاهش زمان اجرای پروژه‌ها، عمر مفید بالا و همچنین نیاز به تعمیر و نگهداری کمتر، در بلندمدت تمام هزینه‌های صورت گرفته جبران می‌شوند. شما چه قطعات بتنی پیش ساخته دیگری می‌شناسید که می‌توان به فهرست این مطلب اضافه کرد؟