عیار بتن چیست؟

حتماً تا به حال اصطلاح عیار بتن در پروژه های ساختمانی به گوشتان خورده است. عیار یا گرید بتن مواد تشکیل دهنده بتن را مشخص کرده و مقادیر مصالح مورد نیاز برای هر پروژه ساخت و ساز را تعیین می کند.

در حقیقت تیر، ستون، فونداسیون، سقف و دیگر اجزای یک سازه هر کدام به مقدار مشخصی عیار بتن نیاز دارند. این عیار و تعیین مقادیر مواد تشکیل دهنده بتن از جهات مختلف اهمیت زیادی برای کارفرمایان و پیمانکاران دارد و روی استحکام و مقاومت کلی سازه تأثیرگذار است. به همین جهت در ادامه این مطلب به طور مفصل در این زمینه صحبت کرده و جدول مقادیر و مقاومت بتن را بررسی می کنیم؛ پس تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

سفارش و خرید اسکافولد مثلثی

عیار بتن چیست؟

مواد تشکیل دهنده بتن با نسبت مشخص و استانداری ترکیب می شوند و به همین دلیل هم ما با انواع و اقسام بتن ها سر و کار داریم.

عیار بتن در تعیین طرح اختلاط بتن کارایی دارد و مقادیر و اندازه های مواد تشکیل دهنده بتن از جمله سیمان را تعیین می کند. به معنای دیگر عیار یا گرید بتن به میزان سیمانی که در یک واحد از بتن مورد استفاده قرار می گیرد، اشاره دارد. بنابراین وقتی می گوییم عیار بتنی ۴۵۰ است یعنی در هر یک متر مکعب از این بتن به میزان ۴۵۰ کیلوگرم سیمان وجود دارد. واحد عیار بتن را به صورت حرف انگلیسی (M) یا همان Mixture نشان می دهند. اما چرا این مفهوم و مقدار آن اهمیت زیادی دارد؟ در ادامه به این موضوع خواهیم پرداخت.

اهمیت عیار بتن

سیمان یکی از اجزای مهم تشکیل دهنده بتن است. در حقیقت بتن از ترکیب سیمان با سایر مواد تشکیل دهنده از جمله آب، سنگدانه ها، شن و غیره تشکیل شده و نسبت ترکیب سیمان با این مواد تشکیل دهنده است که نوع بتن را مشخص می کند.

در طرح اختلاط بتن از مفهومی به نام عیار بتن استفاده می شود که در واقع به همین مقدار سیمان و استاندارد نسبت آن با سایر مواد تشکیل دهنده بتن اشاره دارد. از سوی دیگر اجرای هر جزء ساختمان اعم از تیر، ستون، سقف و … به یک مقاومت مشخص نیاز دارد و این مقاومت را بتن یا در اصل سیمان موجود در بتن تعیین می کند. از این رو تعیین مقدار عیار بتن مورد مصرف اهمیت زیادی در ساخت یک پروژه دارد. این عیار یا درجه استحکام یا مقاومت فشاری را نشان می دهد که در استحکام کلی سازه نقش دارد.

مطلب مرتبط: عوامل و روش‌های موثر در میزان دوام بتن

رابطه عیار بتن و مقاومت بتن

عیار بتن به صورت مستقیم با مقاومت بتن و در نهایت مقاومت کلی سازه رابطه دارد. به معنای دیگر هرچه گرید بتن یا عیار آن بالاتر باشد، به این معنی است که بتن از مقاومت فشاری بالاتری برخوردار است. از سوی دیگر بالا بودن عیار یک بتن به معنای بالا بودن میزان سیمان موجود در آن است، به همین جهت هم عیارهای مختلف بتن، کاربردهای گوناگونی داشته و در قسمت های مختلف ساختمان مورد استفاده قرار می گیرند. برای مثال، رده بتن  C35 نشان دهنده بتنی با مقاومت ۲۸ روزه تحت آزمون های استوانه ای برابر ۳۵ نیوتون متر مربع است.

انتخاب عیار مناسب برای سازه بتنی

انتخاب عیار مناسب برای سازه بتنی از این جهت اهمیت دارد که هر جز سازه نیاز به مقاومت خاصی است. برای مثال تیر، سقف، ستون و دیگر اجزای ساختمان هرکدام نیاز به مقاومت فشاری خاصی برای استحکام خود و سازه دارند و از این جهت به بتنی با عیار مشخص نیاز دارند. از سوی دیگر هر عیار بتن طرح اختلاط بتن مخصوص به خود دارد، برای مثال بتن M20 طرح اختلاط ۱:۱.۵:۳ دارد که این اعداد به ترتیب نشان‌دهنده نسبت ماسه: شن: سیمان هستند.  

فرمول محاسبه عیار بتن چیست؟

جهت محاسبه عیار بتن می توان از فرمول Fc=(w/10)-9 استفاده کرد. این فرمول مقدار سیمان و مقاومت را مشخص می کند. در این فرمول Fc مقاومت مشخصه بتن بر حسب مگا پاسکال و wعیار سیمان بر حسب کیلوگرم بر متر مکعب است. بنابراین اگر مقاومت مشخصه بتن برابر ۲۵ مگاپاسکال باشد، عیار سیمان حدودا ً برابر۳۵۰ کیلوگرم بر متر مکعب است. شما از طریق این فرمول و با داشتن نسبت آب به سیمان، می توانید مقدار شن و ماسه را نیز به دست آورید.

جدول عیار بتن

در جدول زیر می توانید مقدار مقاومت، عیار و مواد تشکیل دهنده مورد نیاز بتن را به صورت تقریبی مشاهده کنید:

وزن مخصوص	مقدار آب	مقدار ماسه	مقدار شن	مقدار سیمان	رده بتن
۲۱۵۰	۱۶۰	۱۳۸۰	۴۶۰	۱۵۰	۱۰ C
۲۳۸۰	۲۲۰	۱۰۶۰	۷۰۰	۴۰۰	۳۰ C
۲۴۰۰	۲۴۰	۱۰۳۰	۶۸۰	۴۵۰	۳۵ C
۲۴۲۰	۲۶۰	۱۰۰۰	۶۶۰	۵۰۰	۴۰ C

دسته بندی عیار بتن بر حسب کاربرد

همانطور که پیشتر نیز اشاره کردیم عیار بتن بر حسب کاربردهایش متفاوت است. بنابراین توجه شما را به جدول دسته بندی گرید بتن بر حسب کاربرد و نوع عیار بتن جلب می کنیم:

جدول عیار بتن معمولی

عیار بتن	طرح اختلاط ( نسبت ماسه: شن: سیمان)	کاربرد
M5	1:5:10	ایجاد یک سطح یکنواخت برای پی بتنی به منظور ممانعت از تماس مستقیم خاک و پی ( بتن مگر)
M7.5	1:4:6	ساخت یک سطح یکنواخت برای پی بتنی به منظور جلوگیری از تماس مستقیم خاک و پی ( بتن مگر)
M10	1:3:6	ساخت جاده، پی دیوارها، مسطح سازی سطوح و موارد دیگر( بتن معمولی)
M15	1:2:4	ساخت جاده، پی دیوارها، مسطح سازی سطوح و موارد دیگر( بتن معمولی)
M20	1:1.5:3	ساخت لارده، تیر، ستون، زیرسازی و کاربردهای دیگر( بتن مسلح)

جدول عیار بتن استاندارد

عیار بتن	طرح اختلاط ( نسبت ماسه: شن: سیمان)	کاربرد
M25	۱:۱:۲	ساخت لارده، تیر، ستون، زیرسازی و کاربردهای دیگر ( بتن مسلح)
M30	طراحی	ساخت لارده، تیر، ستون، زیرسازی و کاربردهای دیگر ( بتن مسلح)
M35	طراحی	ساخت لارده، تیر، ستون، زیرسازی و کاربردهای دیگر ( بتن مسلح)
M40	طراحی	ساخت شاه تیر بتنی پیش ساخته، لارده، تیر، ستون، زیرسازی و موارد دیگر( بتن مسلح)
M45	طراحی	ایجاد سازه‌های مسلح مانند آزادراه، جاده، بتن پیش ساخته، ستون، تیر پیش ساخته و موارد دیگر( بتن مسلح)

جدول عیار بتن با مقاومت بالا

عیار بتن	طرح اختلاط ( نسبت ماسه: شن: سیمان)	کاربرد
M50	طراحی	ساخت آزادراه، جاده، شاه تیر بتنی پیش ساخته، ستون تقویت شده، تیر پیش ساخته و موارد دیگر ( بتن مسلح)
M55	طراحی	ساخت شاه تیر و پایه پل پیش تنیده ( بتن مسلح)
M60	طراحی	سازه‌های بلند، پل‌های طویل، روکش‌های خیلی نازک و غیره ( بتن مسلح)
M65	طراحی	سازه‌های بلند، پل‌های طویل، روکش‌های خیلی نازک و غیره ( بتن مسلح)
M70	طراحی	سازه‌های بلند، پل‌های طویل، روکش‌های خیلی نازک و غیره ( بتن مسلح)

پرسش های متداول