روش‌های بتن ریزی ستون + اجرا و نکات

در ساختمان‌های با اسکلت بتنی، یکی از مراحل چالش برانگیز اجرای بتن ریزی ستون است. در اجرای فونداسیون و تیرها، بتن ریزی به‌صورت افقی صورت می‌گیرد. به همین دلیل مشکلات کمتری به وجود می‌آیند؛ اما در بتن ریزی برای ستون، به دلیل اینکه لایه‌های بتن باید در یک سطح مقطع کوچک به‌صورت عمودی روی یکدیگر قرار بگیرند، ماجرا کمی پیچیده می‌شود. دشواری کار برای اجرای ستون‌های بتنی با ارتفاع بالا، دو چندان می‌شود. در این مطلب قصد داریم روش‌های فنی و نکات ایمنی که باید در اجرای بتن ریزی انواع ستون مد نظر قرار دهید را بررسی کنیم. دعوت می‌کنیم تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

سفارش و خرید جک سقفی

روش اجرای بتن ریزی ستون

برای اجرای بتن ریزی ستون باید چند مرحله را به ترتیب پشت سر بگذارید. در قالب هر یک از این مراحل نیز لازم است تا نکات فنی مهمی را رعایت کنید. هر یک از این مراحل را در اینجا بررسی می‌کنیم.

۱. ساخت و آماده سازی بتن

گام اول آماده سازی بتن است. اختلاط بتن مورد نیاز برای ستون با تیر یا فونداسیون ساختمان تفاوت نمی‌کند. معمولا عیار بتن مناسب برای اجرای اسکلت ساختمان بتنی ۳۵۰ است. به این معنی که به ازای هر یک متر مکعب از بتن، ۳۵۰ کیلوگر سیمان استفاده می‌شود. نکته مهم در این زمینه کوتاه کردن فاصله زمانی بتن اختلاط بتن و اجرای بتن ریزی است. حداکثر فاصله زمانی باید کمتر از ۳۰ دقیقه باشد. از آن گذشته پیشنهاد می‌کنیم بتن ریزی ستون را در دمای بین ۵ تا ۳۰ درجه سلسیوس انجام دهید تا نیاز به رعایت اصول بتن ریزی در هوای سرد و بتن ریزی در هوای گرم نداشته باشید.

۲. ریختن بتن در قالب بتن

برای اجرای ستون بتنی معمولا از قالب بندی با صفحات فلزی تخت استفاده می‌شود. این قالب‌ها محدوده بتن ریزی ستون را تعیین می‌کنند. نکته مهم در اجرای قالب بندی ستون، اجرای تراز و محکم آن‌هاست. کوچک‌ترین انحرافی در حین بتن ریزی نباید در قالب بتن به وجود بیاید. در غیر این صورت بار اضافی به ستون تحمیل شده و تحمل ستون برای انتقال بار ساختمان به فونداسیون را نیز کم می‌کند.

مطلب مرتبط: بتن ریزی فونداسیون؛ همه آنچه باید بدانید

برای اجرای بتن ریزی از پمپ بتن هوایی استفاده می‌شود. این پمپ‌ها، بتن را با حجم مشخصی به داخل لوله پمپاژ می‌کند. لوله‌ها نیز با استفاده از دکل‌های هوایی به محل مورد نظر برای بتن ریزی ستون انتقال پیدا می‌کنند. در آیین نامه بتن ایران ذکر شده است که حداکثر فاصله دهانه لوله بتن تا سطح بتن ریزی نباید از ۱.۵ متر بیشتر شود؛ اما در پروژه‌های عمرانی بعضا این فاصله را ۳ متر افزایش می‌دهند که کمتر نیاز به قطع بتن ریزی پیدا کنند. البته این موضوع ممکن است باعث جداشدگی ذرات بتن به‌دلیل نیروی جاذبه شود.

برای اجرای بتن ریزی در قالب بتن، معمولا یک نفر پشت دستگاه پمپ هوایی می‌نشیند و یک نفر نیز لوله را در محل بتن ریزی هدایت می‌کند. نکته اساسی که باید توجه داشته باشید این است که در ازای هر ۱.۵ الی ۱.۶ متر بتن ریزی ستون، باید یکبار عملیات ویبره کردن را انجام دهید. سپس بتن ریزی را از سر بگیرید.

۳. ویبره کردن بتن

بعد از بتن ریزی ستون با ارتفاع ۱.۵ تا ۱.۶ متر، لازم است که عملیات متراکم کردن بتن را انجام دهید. این عملیات کمک می‌کند که حباب‌های هوای اضافی موجود در ساختار بتن کاهش پیدا کرده و به حد استاندارد برسد. برای این منظور معمولا یک خرطومی متصل به دستگاه ویبراتور وارد بتن می‌شود. به این ترتیب بتن خمیری را به ارتعاش در می‌آورد. این عملیات معمولا در حد چند ثانیه انجام می‌شود.

ستون هر طبقه ساختمان‌های مسکونی معمولا ۳ متر ارتفاع دارند. به همین دلیل می‌توان ستون هر طبقه را طی دو مرحله بتن ریزی کرد. پس از پایان مرحله اولی بتن ریزی و ویبراسیون، بار دیگر این عملیات تکرار می‌شود تا بتن ریزی ستون طبقه کامل شود.

۴. چکش زدن به قالب بتن

برای جلوگیری از چسبیدن بتن به بدنه قالب و همچنین ایجاد ساختار یکپارچه در بتن ریزی ستون، حین عملیات ویبراسیون، معمولا چکش زدن انجام می‌شود. در این مرحله با استفاده از چکش، ضربه‌هایی به بدته قالب وارد می‌شود.

۵. شاقول کردن قالب بتن

اشاره کردیم که شاقول بودن قالب برای جلوگیری از ایجاد انحراف در ستون اهمیت بسیار زیادی دارد. عملیان ویبره کردن و چکش زدن ممکن است قالب‌ها را از حالت شاقول خارج کنند. برای جلوگیری از بروز مشکل در اجرای بتن ریزی، پس از پایان عملیات چکش زدن، باید بار دیگر قالب ستون بتنی را شاقول کنید. به این ترتیب جای نگرانی بابت انحراف ستون وجود نخواهد داشت.

پس از پایان بتن ریزی یک ستون، باید منتظر گیرش اولیه باقی بمانید. سپس قالب‌ها را باز کنید. و برای اجرای ستون‌های بعدی به‌کار ببرید. البته نباید از فرآیند عمل آوری ستون بتنی غافل شوید. کیورینگ بتن کمک می‌کند تا ستون به مقاومت مناسب دست پیدا کند. مراحل پنج‌گانه فوق تا پایان بتن ریزی ستون ادامه پیدا می‌کند.

مطلب مرتبط: انواع روش‌های بتن ریزی را بشناسید

انواع روش های بتن ریزی ستون

تا اینجا نحوه اجرای بتن ریزی ستون را بررسی کردیم. دو روش کلی برای اجرای مراحل فوق پیش روی شما قرار دارند که عبارت‌اند از:

۱. بتن ریزی ستون به روش دو تکه ریختن

همان‌طور که اشاره کردیم حداکثر ارتفاع بتن ریزی برای ستون قبل از ویبره کردن، ۱.۵ متر است. اگر قصد اجرای یک ستون ۳ متری یا کوتاه‌تر را داشته باشید، می‌توانید از این روش برای بتن ریزی استفاده کنید. در این روش معمولا یک دریچه در ارتفاع میانی قالب‌ها تعبیه می‌شود. بعد از اجرای بتن ریزی و ویبره کردن نیمه اول، دریچه بسته شده و باقی عملیات بتن ریزی از بالای قابل انجام می‌شود.

۲. بتن ریزی ستون با پمپ زمینی

اگر از یک پمپ زمینی استفاده می‌کنید که لوله‌های آن را می‌توان تا فاصله یک متر با کف ستون جابجا کرد، دیگر نیازی به اجرای بتن به‌روش دو تکه ندارید. بلکه می‌توانید از همان ابتدا بتن ریزی را از بالای قالب انجام دهید. سپس دهانه لوله پمپ را رفته رفته به سمت بالا هدایت کنید تا فاصله یک متری با محل بتن ریزی حفظ شود. در حین این عملیات نیز باید هر ۱.۵ متر یکبار ویبره کردن را انجام دهید.

 نکات مهم در بتن ریزی ستون

چند نکته مهم درباره بتن ریزی ستون وجود دارند که باید در اینجا به بررسی آن‌ها بپردازیم:

• اگر فاصله بین بتن ریزی لایه‌های مختلف ستون از ۲۰ تا ۳۰ دقیقه فراتر رود، شاهد ایجاد درز سرد ستون خواهید بود. درز سرد مقاومت بتن را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
• در صورتی که بتن ریزی برای یک ستون با طول بالای ۳ متر انجام می‌شود، باید به ازای هر ۳۰ تا ۵۰ سانتی متر، یکبار عملیات ویبره کردن را انجام دهید.
• نباید هیچ نقطه‌ای درون قالب از بتن خالی باشد.
• وصله شدن آرماتورها حین بتن ریزی نباید آسیب ببیند.
• در شرایط هوای سرد یا گرم باید دستورالعمل بتن ریزی در هوای سرد یا گرم را رعایت کنید.

کلام پایانی

در این مطلب به بررسی نحوه بتن ریزی ستون پرداختیم. اجرای بتن در ستون ساختمان‌ها باید به صورت پیوسته انجام بگیرد. در غیر این صورت باعث می‌شود که درز سرد در ساختار بتن به وجود بیاید. این موضوع باعث می‌شود که مقاومت بتن تا حد زیادی کاهش پیدا کند. شما باید تمام نکات ذکر شده در آیین نامه بتن ایران و مبحث نهم مقررات ملی ساختمان را به دقت رعایت کنید تا بهترین نتیجه در بتن ریزی اسکلت ساختمانی به دست بیاید.

سوالات متداول