ضوابط و الزامات اجرای قالب بندی چیست؟

قالب بندی بتن فرایندی است که کسب تجربه، به بهتر شدن خروجی آن کمک می‌کند. البته کسب تجربه باید در کنار آگاهی از ضوابط و اصول قالب بندی باشد. این مقاله همانند راهنمایی جامع برای قالب بندی و قالب برداری است و می‌توانید در کنار آیین‌نامه‌ها و قوانین مربوطه، از آن نیز برای بهبود فرایند قالب بندی بتن در پروژه خود بهره بگیرید.

معیارهای انتخاب قالب مناسب چیست؟

پیش از دانستن نکات اجرایی و اصول قالب بندی، ابتدا باید بدانید که چگونه می‌توان قالب مناسب را انتخاب کرد. به جز شرایط فنی پروژه و سرعت موردنظر برای اجرای کار، باید برای انتخاب قالب مناسب عوامل زیر را نیز در نظر بگیرید:

• ظاهر بتن نهایی
• قیمت قالب
• دوام و استحکام قالب
• قابلیت استفاده مجدد از قالب
• تجهیزات موردنیاز برای نصب
• بهره‌وری و سرعت اجرای قالب
• وزن قالب (مؤثر در سرعت و قیمت قالب)

 معمولاً جنس و قیمت، بیشترین تأثیر را در فرایند انتخاب قالب بتن دارند.

مطلب مرتبط : قرارداد پیمانکاری قالب بندی + نمونه قرارداد

مهم‌ترین نکات اجرایی قالب بندی چیست؟

برای این‌که سطح بتن سازه صاف و یکدست باشد و استحکام آن نیز حفظ شود، باید اصول قالب بندی را رعایت کنید. اصول قالب بندی شامل رعایت نکات ساده زیر می‌شود:

نظافت قالب

همیشه پیش از آغشته کردن قالب به روغن و بستن آن، باید آن را تمیز کنید. این کار باعث می‌شود تا سطح بتن نهایی تا حد ممکن صاف و یکدست شود و درزبندی مناسب برای جلوگیری از خروج شیره بتن صورت بگیرد.

روغن زدن به قالب

یکی از مهم‌ترین الزامات قالب بندی، آغشته کردن قالب با روغن مخصوص است. چراکه استفاده از روغن‌سوخته یا گازوئیل منجر به آسیب به قالب و بتن می‌شود. روغن قالب بندی در دو نوع پایه آب و پایه نفت تولید می‌شود که هرکدام مزایا و معایب خود را دارند و باید بر اساس بودجه و شرایط پروژه آن‌ها را انتخاب کنید. مهم‌ترین نکته در این بخش، قرار دادن قالب‌ها در هوای آزاد به منظور خشک شدن آن‌ها است. این موضوع منجر به عملکرد بهتر روغن می‌شود.

استفاده از اسپیسر

استفاده از اسپیسر باعث می‌شود تا میلگردها دیرتر دچار زنگ‌زدگی شوند. زنگ‌زدگی میلگرد منجر به تضعیف بتن و ترک خوردن آن می‌شود و به همین دلیل قرار دادن حداقل ۲ اسپیسر از الزامات قالب بندی است.

استفاده از دوربین ترازیاب

استفاده از دوربین ترازیاب به تنظیم فواصل شمع‌ها و ایجاد خیز منفی به‌صورت دقیق کمک می‌کند.

 نصب پایه‌های اطمینان مطابق اصول

پایه‌های اطمینان باید مطابق نقشه و در فواصل مشخص از دیوارها و ستون‌ها نصب شوند. حداکثر فاصله آن‌ها نیز باید ۳ متر باشد. بر اساس اصول قالب بندی ذکرشده در آیین‌نامه ملی ساختمان، پایه‌های اطمینان باید از تغییر شکل تابع زمان در بتن جلوگیری کنند.

نصب پایه‌های اطمینان برای دهانه‌های عریض‌تر از ۵ متر، تیرهای کنسول با طول بیشتر از ۲.۵ متر، دال‌های دارای دهانه بزرگ‌تر از ۳ متر و دال‌های کنسول با طول بیشتر از ۱.۵ متر، الزامی است.

زمان‌بندی دکفراژ (جمع‌آوری پایه‌های اطمینان)

یک از ضوابط قالب بندی که در آیین‌نامه‌های مختلف روی آن تأکید شده، رعایت برنامه زمان‌بندی برای جمع‌آوری پایه‌های اطمینان است. در اصول قالب بندی، معمولاً توصیه می‌شود که تا قبل از اتمام بتن‌ریزی دو سقف فوقانی و رسیدن بتن به مقاومت ۲۸ روزه، نباید پایه‌های اطمینان جمع‌آوری شوند. برای اطلاع از زمان دقیق باز کردن پایه‌های اطمینان می‌توانید به مقررات ملی ساختمان مراجعه کنید.

ترتیب قالب برداری

در اصول قالب بندی حرفه‌ای، باید قالب‌های کنسول‌ها را به ترتیب و از لبه‌های آزاد به سمت تکیه‌گاه‌ها باز کرد. قالب برداری در دهانه‌ها نیز باید از وسط به سمت تکیه‌گاه‌ها انجام شود. در صورت بتن‌ریزی دومرحله‌ای، باید تا اتمام ریختن بتن مرحله دوم پایه‌های اطمینان دال را حفظ کرد.

مطلب مرتبط : دستمزد و هزینه اجرای قالب‌بندی بتن

مهم‌ترین ضوابط قالب بندی چیست؟

در مبحث نهم مقررات ملی ساختمان با نام «طرح و اجرای ساختمان‌های بتن آرمه»، به مهم‌ترین ضوابط قالب بندی پرداخته شده است. مهم‌ترین اصول قالب بندی ذکرشده در این مبحث، به شرح زیر است:

عملکرد قالب بتن

بر اساس آیین‌نامه ملی ساختمان، قالب بتنی باید بتواند بارهای وارده را تا زمان بازشدن حفظ کند، به سطح بتن شکل دلخواه را بدهد و در برابر گرما، سرما و رطوبت مقاوم باشد. همچنین قالب بتن باید بتواند از بتن در برابر صدمات مکانیکی مراقبت کند و به هیچ عنوان نشتی نداشته باشد.

رواداری قالب بتن

منظور از رواداری، میزان انحراف اعضای مختلف سازه از محورهای قائم و افقی است که بر اساس اصول قالب بندی، قالب بتن باید بتواند از بیشتر شدن این میزان انحراف جلوگیری کند. جدول زیر، رواداری‌های متعارف در ساختمان‌های بتنی را نشان می‌دهد:

مصالح به‌کاررفته در ساخت قالب

بر اساس اصول قالب بندی ذکرشده در مقررات ملی ساختمان، باید به مشخصات فیزیکی و مکانیکی مصالح در ساخت تمامی قسمت‌های قالب مثل بدنه، رویه، ملحقات و … توجه کرد. بر همین اساس، فولاد به‌کاررفته در قالب‌های فلزی باید با استانداردهای تولید فولاد به روش نورد گرم مطابقت داشته باشد. چوب به‌کاررفته در قالب‌های چوبی نیز باید کاملاً سالم، بدون گره و پیچ‌وتاب باشد.

همچنین استفاده از آلومینیوم در رویه قالب ممنوع است، چراکه منجر به خرابی قالب و بتن می‌شود. در صورت استفاده از مصالح بنایی نیز باید آن‌ها را در برابر نفوذ آب بتن مقاوم کرد.

مهم‌ترین اصول قالب برداری چیست؟

بر اساس مقررات ملی ساختمان، باید قالب برداری جزءبه‌جزء انجام شود و ضربه زدن به قالب تا حدی مجاز است که منجر به آسیب به بتن نشود. همچنین اصول قالب بندی ایجاب می‌کند که از باز کردن قالبی که هنوز متحمل بار است، خودداری شود. همچنین درصورتی‌که اصول قالب بندی رعایت شده باشد و در حین بتن‌ریزی و بعد از آن یخبندان نشود، می‌توان از جدول زیر برای انتخاب زمان مناسب برای قالب برداری استفاده کرد:

همچنین اعداد جدول بالا زمانی معتبر هستند که از سیمان پرتلند معمولی نوع ۱ یا ۲ در ساخت بتن استفاده شده باشد. باز کردن قالب‌ها در مدت‌زمان کوتاه‌تر نیز نیازمند آزمایش بتن قبل از قالب برداری است.

جمع بندی

همان‌طور که گفتیم، مهم‌ترین و چالشی‌ترین نکته در اصول قالب برداری، انتخاب قالب است. برای خرید قالب بتن و تجهیزات قالب بندی باکیفیت، می‌توانید با استفاده از شماره های درج شده با کارشناسان ما در بخش فروش و مشاوره در ارتباط باشید.